fot. © davis - bank zdjęć Fotolia.com

Zapisy oferujące zniżkę na abonament w zamian za zgodę na przetwarzanie danych w celach marketingowych funkcjonują np. w T-Mobile. W przypadku wycofania takiej zgody, abonament wzrasta o 5 zł. Być może nie byłoby w tym nic zdrożnego, gdyby nie fakt, że cała komunikacja marketingowa opiera się na promowaniu abonamentów z wliczoną zniżką za przetwarzanie danych. Konsument, dopiero wczytując się w regulamin, może dowiedzieć się, że musi stanąć przez „hamletowskim wyborem”, tj. płacić mniej czy wybrać wyższy abonament i bezpieczeństwo swoich danych.

Zniżki “w zamian za” to nie nowość…

Na rynku oczywiście funkcjonują też zniżki na abonament w zamian za zgodę np. na przesyłanie e-faktury w zastępstwie jej papierowego odpowiednika. Nie licząc ewentualnych problemów księgowych, z którymi w takim przypadku mogą zderzyć się przedsiębiorcy, ten układ, jaki proponują operatorzy telekomunikacyjni swoim abonentom, wydaje się być „fair”: my dajemy ci zniżkę na miesięczną opłatę, ty w zamian przyjmujesz e-fakturę dzięki czemu nasza firma nie ponosi kosztów wysyłki pocztą. Sytuacja win-win.

Inaczej wygląda to w przypadku zniżki za możliwość przesyłania ofert handlowych. Czy w tym przypadku rachunek zysków jest porównywalny po obu stronach, tj. z punktu widzenia konsumenta oraz operatora? Nie do końca…

3 przykładowe rzeczy, na które musimy się zgodzić

Przyjrzyjmy się, na co musi zgodzić się klient np. w T-Mobile:
1. Zgoda na otrzymywanie drogą elektroniczną, czyli poprzez smsy, mmsy czy e-maile informacji handlowych.
2. Zgoda na umieszczenie numeru telefonu, adresu, imienia i nazwiska w Biurze Informacji o Numerach Telefonicznych, która może być realizowana jako usługa głosowa oraz w postaci spisu abonentów w formie książkowej lub elektronicznej.
3. Zgoda na możliwość udostępniania danych innym podmiotom – „partnerom” operatora.

Jak się dodatkowo okazuje, operator nie precyzuje, jakie firmy objęte są mianem „partnerów” i jakiego typu treści ofert handlowych będziemy otrzymywać po wyrażeniu takich zgód. Możemy mieć więc obawy o utratę kontroli nad naszymi danymi.

Na łamach serwisu MobileClick.pl przedstawiciel Biura Prasowego T-Mobile tak tłumaczy te zapisy: – Na otrzymywanie tego rodzaju informacji decyduje się automatycznie większość klientów, dlatego też promocje prezentowane w materiałach reklamowych uwzględniają już końcową cenę.

Przyznam, że nie do końca przekonuje mnie tłumaczenie, iż „na otrzymywanie informacji decyduje się automatycznie większość klientów”. Większość klientów może nie mieć świadomości, co tak naprawdę znaczą te zapisy (co zacznie dziać się z ich danymi) i jaką wartość mają dla operatora – dużo wyższą niż proponowane w zamian 5 zł upustu na abonament. Warto wiedzieć, ile warte są tzw. „leady” w bazach marketingowych. Jeden „lead”, czyli kontakt do osoby, która zgodziła się na przetwarzanie danych w celach marketingowych, ma najczęściej wartość wahającą się od kilkudziesięciu groszy do kilku złotych.

Przyjmując nawet najniższą stawkę za „lead” w bazie operatora, można szybko obliczyć, iż inwestycja w abonenta w postaci 5 zł zniżki, „zwróci” się już po kilku lub kilkunastu wysyłkach reklam przez „zewnętrznych partnerów”, za które te podmioty prawdopodobnie zapłacą operatorowi. Mając na względzie też to, iż regulamin nie precyzuje, ilu komunikatów marketingowych możemy się spodziewać np. tygodniowo lub miesięcznie, skala zysków, jakie może czerpać dzięki takiej zgodzie operator posiadający bazy idące w tysiące bądź miliony „leadów”, robi się pokaźna. Wartość znacznie przekraczająca 5 zł zniżki, którą otrzymuje klient…

Co na to prawo?

Co na to Urząd Komunikacji Elektronicznej? Czy mówimy tu w ogóle o jakimkolwiek nadużyciu ze strony operatorów? Niestety nie:
– Dopuszczalna jest sytuacja, gdy podmiot, w zamian za swoje świadczenie polegające na wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych w celach marketingowych, otrzymuje od adresata takiej zgody określone świadczenie wzajemne, w tym przypadku rabat na usługi – mówi na łamach MobileClick.pl Dawid Piekarz, rzecznik prasowy Urzędu Komunikacji Elektronicznej. – Należy jednak pamiętać, iż informacje o warunkach umów a także same warunki umów powinny być sformułowane w sposób jasny i czytelny, który nie wywołuje konfuzji po stronie konsumenta. W związku z powyższym w przypadku tabel opłat prezentowanych w ofercie lub cennikach usług dostawca usług powinien jasno określić wysokość oferowanej ceny i warunki w jakich przyjmie ona wskazaną wartość. Oznaczenie ceny w sposób, który mógłby wprowadzać konsumentów w błąd, poprzez niewyraźne i nieczytelne zastrzeżenie, że cena o określonej wysokości jest oferowane w jedynie pewnych warunkach może być uznana za nieuczciwą praktykę rynkową polegającą na wprowadzeniu konsumentów w błąd i jednocześnie naruszać zbiorowe interesy konsumentów – dodaje w serwisie MobileClick.pl rzecznik prasowy UKE.

Wszystko odbywa się więc zgodnie z zasadami. Wątpliwość może budzić jedynie fakt, czy operatorzy w sposób dostateczny informują konsumentów o cenach i warunkach, jakie należy spełnić, aby otrzymać ofertę w określonej wysokości. Według mnie nie. Komunikacja marketingowa przedstawia kwoty z wliczonymi zniżkami za zgody marketingowe. Serwisy internetowe operatorów również we wszystkich tabelkach cenowych podkreślają atrakcyjność oferty, nie informując o konieczności ich wyrażenia (dla porównania, informacje o zniżkach za e-faktury nie są tak skrzętnie ukrywane). Klient dowiaduje się o tym dopiero czytając regulamin. Oczywiście nie chcę zwalniać nikogo z rozsądnego myślenia konsumenckiego i czytania regulaminów przed ich podpisaniem, jednak takie działania operatorów mogą budzić niesmak i skłonić do skorzystania z usług konkurencyjnego podmiotu.