Na przełomie maja i czerwca 2014 r. odbyło się pierwsze ogólnopolskie “Czytnikoliczenie”. Była to akcja skierowana do e-czytelników przeprowadzona przez Virtualo we współpracy z Burda Media oraz Allegro. W badaniu wzięło udział ponad 5 500 osób, a w prezencie na uczestników zabawy czekało 5 000 e-booków wydawnictwa Burda Media. Jest to największe do tej pory tego typu badanie zrealizowane w Polsce, a jego wyniki pokazują, że miłośnicy e-booków stanowią czytelniczą elitę Polski.

Ilu jest e-czytelników?

W ramach przeprowadzonej akcji chcieliśmy przede wszystkim sprawdzić, ilu jest e-czytelników oraz jakie są najpopularniejsze urządzenia do czytania e-booków. Wszystkie osoby, które odwiedziły stronę www.czytnikoliczenie.pl prosiliśmy o wypełnienie prostego formularza, w którym trzeba było określić rodzaj urządzenia, na którym czyta respondent, liczbę przeczytanych przez niego książek, rok, w którym e-czytelnik dostał lub kupił swój czytnik oraz sposób czytania – komentuje Martyna Bednarczyk, Koordynator ds.marketingu Virtualo. Dodatkowo formularz zawierał również prostą metryczkę z pytaniem o płeć i wiek respondenta – dodaje.

Wśród osób biorących udział w badaniu większość stanowili mężczyźni – 56% w porównaniu do 44% kobiet. Warto przypomnieć, że według badań Biblioteki Narodowej z 2012 r. to kobiety czytają więcej niż mężczyźni. Wygląda na to, że w przypadku e-czytelnictwa sytuacja ta wygląda inaczej – to mężczyźni częściej niż kobiety spędzają wolny czas z e-czytnikiem. Aż 67% uczestników akcji “Czytnikoliczenie” stanowiły osoby w wieku od 25 do 45 lat, 44% było w przedziale wiekowym 25-35 lat, a 23% od 36 do 45 lat. W badanej próbie stosunkowo niedoreprezentowana pozostała grupa młodszych e-czytelników w wieku od 19 do 24 lat.

Uczestnicy “Czytnikoliczenia” przeczytali łącznie imponującą liczbę ponad 250 tysięcy książek cyfrowych. W formularzu była możliwość zaznaczenia dokładnej daty otrzymania lub zakupienia e-czytnika. Data ta została przez nas uznana za moment, w którym czytelnik zaczął czytać e-booki, a odpowiedzi zostały rozłożone proporcjonalnie do podanych dat. Skrajne i nierealistyczne deklaracje zostały zdyskwalifikowane z badania. Wyniki pokazują, że każdy z uczestników badania przeczytał średnio 50 e-booków na przestrzeni różnej liczby lat. Zaledwie 2% osób rozpoczęło swoją przygodę z e-czytaniem przed 2009 rokiem, a 4% ankietowanych czyta na e-czytniku od 2010 roku. Z kolei 10% ankietowanych zaczęło czytać e-booki w 2011 roku, 29% w 2012, a aż 39% w 2013 roku. Odsetek uczestników badania, którzy kupili swój czytnik w 2014 roku wyniósł 16% – trzeba jednak pamiętać, że badanie wykonywane było w połowie roku 2014 roku.

Z uwzględnieniem upływu czasu i wielkości próby, średnia ważona wyniosła 29,8 e-booków czytanych rocznie przez jednego e-czytelnika. Daje to wynik 2,5 książki na miesiąc. W badaniu czytelnictwa Biblioteki Narodowej kryterium dla “czytelników rzeczywistych” było 7 i więcej książek rocznie i tylko 11% Polaków tyle książek rocznie czyta. Tymczasem z przeprowadzonych przez Virtualo badań wynika, że e-czytelnicy czytają średnio 3 razy więcej niż czytelnicy papierowi, którzy są głównie przedmiotem badania Biblioteki Narodowej. Interesująco w tym kontekście przedstawiają się również dane Biblioteki Narodowej, z których wynika, że do lektury e-booków przyznało się 7% badanych, a do słuchania audiobooka – 6%. Wynika z tego, że mimo iż e-czytelnicy stanowią mniejszość wśród ogółu czytelników, która jednak tworzy swoistą elitę osób czytających ponadprzeciętnie dużo.

Jakie czytniki mają Polacy i ile ich jest?

Spośród 5 500 osób, które wzięły udział w “Czytnikoliczeniu” prawie 4 000, czyli 73%, posiada czytnik Kindle. Właściwie na równi znalazły się firmy OnyxBoox z wynikiem 4,6% i PocketBook 4,2%. 1,6% czytelników wybrało markę Prestigio, a 7,6% wskazało na jeszcze inne marki urządzeń. Tylko 6% e-czytelników czyta na tablecie, a 3% na smartfonie. W ankiecie można było wskazać tylko jedno urządzenie. W badaniu przeprowadzonym przez Virtualo rok wcześniej na próbie 100 osób, wśród 48% posiadających czytnik 60% wskazało również na czytnik Kindle. Aż 41% respondentów ankiety kupiło swój czytnik bezpośrednio od producenta na Amazon.com. 25% zaopatrzyło się na Allegro.pl. 20% skorzystało z usług innej strony internetowej, a 14% z marketu RTV/AGD.

Dla porównania warto przytoczyć badania z 2013 r. przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, które uznawane są za jeden z najbardziej rozwiniętych krajów pod względem dostępności książek elektronicznych (rynek e-booków w Stanach Zjednoczonych stanowi ok. 27% całego rynku książki w tym kraju). Z badań opublikowanych przez Forbes.com wynika, że Amerykanie, podobnie jak Polacy, najchętniej czytają e-booki na czytnikach marki Kindle. I to właściwie jedyne podobieństwo. Na kolejnych miejscach pod względem popularności wśród czytelników ze Stanów Zjednoczonych znajduje się: Ipad, Kindle Fire (tablet), tablety z systemem operacyjnym Android oraz e-czytnik i tablet NOOK. Na polskim rynku czytniki NOOK są właściwie niewidoczne, natomiast do czytania na jakimkolwiek tablecie przyznało się zaledwie 6% ankietowanych. Powstaje pytanie, czy wraz z upowszechnianiem się e-czytelnictwa oraz coraz większą dostępnością e-booków, również u nas tablety zaczną piąć się w górę po szczeblach popularności wśród e-czytelników? Tablet staje się coraz popularniejszym urządzeniem domowym, z którego korzystają zarówno dorośli jak i dzieci. Być może w najbliższych latach czytelnicy zamiast kupować e-czytniki, uznają, że tablet, który i tak jest w domu, wystarczy im do odczytywania e-booków. Na razie jednak pozycja e-czytników na polskim rynku pod względem popularności wśród e-czytelników wydaje się być niezagrożona.
Jaki jest styl czytania? Kim jest e-czytelnik?

Jak wskazuje bardzo wysoka średnia liczba książek czytanych przez ankietowanych, czyli aż 2,5 książki na miesiąc, polski eCzytelnik, to osoba ponadprzeciętnie oczytana. Pamiętajmy jednak też, że w badaniach tego typu biorą zazwyczaj udział osoby najbardziej aktywne – te, które dużo i często czytają.

Z przeprowadzonych badań Virtualo wynika, że 28% respondentów pod względem czytelnictwa to “maratończycy”, czyli osoby, które czytają dużo oraz długo i bardzo cierpliwie realizują swoją listę lektur. Są to raczej osoby, które “wiedzą, czego chcą”. Mają swoich ulubionych autorów i gatunek literacki, któremu są wierni. 24% wybrało opcję “połykacza książek”, czyli osoby, która czyta w kółko i bez przerwy, nawet kilka pozycji w jednym momencie. 20% e-czytelników to “smakosze”, którzy raz na pewien czas czytają książki, na których im szczególnie zależy. 14% to “sprinterzy”, czytają bardzo intensywnie, nawet kilka pozycji jednocześnie, później mają dość – robią sobie kilkunastodniową przerwę i ponownie wracają do lektury. Zaledwie 4% ankietowanych to “autostopowicze”, czyli osoby, które czytają raz na pewien czas książki polecane przez znajomych lub media. 10% preferuje jeszcze inny styl czytania.

Pierwsza ogólnopolska akcja “Czytnikoliczenie” umożliwiła nam dotarcie do najbardziej “zaczytanej” grupy e-czytelników, czyli osób, które same siebie określiły mianem “połykaczy książek” lub “maratończyków”. Przeciętny e-czytelnik czyta dużo – średnio ok. 30 książek rocznie. Jest to niewątpliwie związane z coraz większą dostępnością najnowszych tytułów w wersji elektronicznej oraz możliwością ich zamówienia o dowolnej porze dnia – w ciągu kilku sekund od dokonania płatności można już czytać zakupionego e-booka na czytniku.