źródło: shutterstock.com

Naukowcy są dla Polaków najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o nauce, podobnie inżynierowie i dokumentaliści – mówi tak 80% badanych. Newsy naukowe są z kolei tematem, który w obiegu informacji budzi największe zaufanie. Najnowsze wyniki badania State of Science Index przypominają o roli, jaką osiągnięcia naukowców odgrywają w naszym życiu.

Trzeba działać, aby nauka pozostała ważna i istotna dla społeczeństwa, musimy walczyć z barierami narzuconymi przez uprzedzenia, wzmocnić przekaz od naukowców w mediach i wspierać różnorodne źródła pozyskiwania talentów dla przyszłych pokoleń naukowców – mówią twórcy badania State of Science Index. Już od 5 lat firma 3M monitoruje podejście Polaków do osiągnięć nauki i pracy naukowców. Badanie jest realizowane w Polsce na reprezentatywnej grupie osób (N=1003, 18+) za pomocą ankiety online. Podobnie w 16 innych krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech czy Francji. Badanie realizuje firma Ipsos.

Naukowcy na pierwszej linii frontu

W Polsce zaufanie do nauki (88%) i naukowców (83%) pozostaje na wysokim poziomie. Z kolei sceptycyzm wobec informacji naukowych jest w naszym społeczeństwie nadal stosunkowo niski (23%). W Wielkiej Brytanii wynosi 25%, w Niemczech 27%, w Australii 32%, w Stanach Zjednoczonych 34% Polacy zapytani o to, komu najbardziej ufają, gdy słyszą o doniesieniach ze świata nauki, wskazują naukowców, inżynierów i dokumentalistów (80%) oraz lekarzy (72%). Najbardziej sceptyczni są nastawieni, gdy informacje te płyną od celebrytów (87%), polityków (85%) i z mediów społecznościowych (77%). Choć rzadko myślimy o wpływie nauki na codzienne życie (18% – „myślę często”, 65% – „myślę czasami”, 17% – „w ogóle nie myślę”), bronimy jej, gdy ktoś ją kwestionuje (73%). Co ważne, 72% badanych chciałoby wiedzieć więcej o prowadzonych przez naukowców badaniach od nich samych.

Bez aktywności naukowców, którzy angażują się w obieg informacji i debatę publiczną, nie mielibyśmy dostępu do rzetelnej wiedzy naukowej. Dlatego tak ważne jest docenianie tych badaczy, którzy stoją na linii frontu, szczególnie w takich okresach jak kryzysy zdrowia publicznego. Musimy cały czas zachęcać kolejnych badaczy do dzielenia się wiedzą o ważnych dla ludzi osiągnięciach – mówi Małgorzata Golatowska, ekspertka od komunikacji w 3M.

W obiegu informacji nauka cieszy się największym zaufaniem

Niezależnie od tematu badani podzielają opinię, że w mediach społecznościowych (73%) i w mediach tradycyjnych (72%) rozprzestrzeniane są nieprawdziwe lub niedokładne informacje, które celowo mają wpływać na opinie odbiorców. Niewielu badanych w pełni ufa przekazywanym wiadomościom, i to niezależnie od tematu. Równocześnie wyższe jest całkowite zaufanie do wiadomości o nauce (92%) niż do wiadomości o finansach i ekonomii (75%) czy zdrowiu (82%). Wybór źródła informacji również ma znaczenie i może podważać zaufanie do nauki. Ponad połowa ankietowanych (58%) ufa faktom naukowym podawanym w mediach tradycyjnych, czyli w prasie, radiu, telewizji i serwisach internetowych, ale mniej niż jedna czwarta w fakty naukowe publikowane w mediach społecznościowych (23%).

Nauka coraz bardziej wpływa na nasze życie. Taki jest kierunek rozwoju cywilizacji, którego nie jesteśmy w stanie powstrzymać. Kluczowy jest zatem sposób, w jaki mówimy o osiągnięciach nauki, ale też czujność i uważność podczas przyswajania i przetwarzania informacji – mówi Radosław Kaskiewicz, który zarządza 3M w Polsce. – Nie byłoby 3M, gdyby nie praca naukowców, dlatego tak dużą wagę przywiązujemy do wizerunku nauki, a szczególnie nauk ścisłych – dodaje.

Nieufność wobec mediów podważa wiarygodność nauki

Zdaniem trzech czwartych respondentów (76%) nieufność wobec informacji ze świata nauki, które są nam przekazywane przez media, pociągnie za sobą negatywne konsekwencje – od większych podziałów w społeczeństwie (59%), większej liczby kryzysów zdrowia publicznego (55%), po zwiększenie dotkliwości skutków zmian klimatu (46%).

Najnowsze dane pokazują też, że spada uznanie dla nauki. Na pytanie, jak ważna jest nauka w codziennym życiu, tylko 44% Polaków odpowiada, że bardzo ważna. To o 10 pp. mniej niż w czasie intensywnej walki z koronawirusem. Z kolei aż jedna trzecia badanych (33%) mówi, że gdyby nauka nie istniała, codzienne życie nie różniłoby się specjalnie od tego, jak wygląda obecnie. W szczycie pandemii odsetek osób, które tak twierdziły, był znacznie mniejszy – wynosił 25%.

Nauka jest częścią naszej codzienności. Nie pozostaje w laboratorium, a tworzy nasze życie i nasze otoczenie. Nauka to przecież technologia, a więc cała elektronika, z której korzystamy, samochody, samoloty – podkreśla Radosław Kaskiewicz. – Otaczają nas niezliczone rozwiązania, na które już nawet nie zwracamy uwagi, bo tak do nich przywykliśmy. Nie byłoby ich jednak w naszym życiu, gdyby nie ciężka praca naukowców.

źródło: informacja prasowa