Media społecznościowe znoszą granice między ludźmi i pozwalają wzmacniać relacje. Są też miejscem, gdzie można znaleźć wsparcie, dzielić się sukcesami, rozwijać umiejętności komunikacyjne, a nawet odkrywać nowe obszary zainteresowań i poszerzać swój światopogląd. Niestety korzystanie z social mediów niesie ze sobą pewne zagrożenia, dlatego warto wiedzieć, jak się przed nimi ochronić.
Niebezpieczeństwa związane z mediami społecznościowymi
Chcąc bezpiecznie poruszać się w świecie social mediów, trzeba wiedzieć, jakie zagrożenia czyhają na użytkowników portali społecznościowych. Ich rozpoznanie pozwala skutecznie się zabezpieczać przed niechcianymi skutkami.
Serwisy społecznościowe stwarzają doskonałe środowisko nie tylko dla pozytywnych inicjatyw, ale też dla działalności cyberprzestępców. Aktywność ta przybiera różnorodne oblicza. Bardzo popularny jest phishing, czyli metoda oszustwa, w ramach której sprawca wysyła wiadomości mające na celu wyłudzenie poufnych informacji lub zainfekowanie sprzętu odbiorcy szkodliwym oprogramowaniem.
Równie często można się spotkać z cyberprzemocą, która wyraża się poprzez prześladowanie, wyśmiewanie, zastraszanie i nękanie. Jest to problem szczególnie często dotykający nastolatków, na których mocno wpływa poczucie wstydu, upokorzenia, osamotnienia i stygmatyzacji. Formą cyberprzemocy jest też hejt, czyli przekaz, który niesie ładunek wrogości, agresji i nienawiści. Na blogu ExpressVPN można znaleźć informacje, jak postępować będąc świadkiem cyberprzemocy. Niebezpieczne może być nawet obserwowanie wyidealizowanego życia i wizerunku, zarówno celebrytów, jak i znajomych, co może prowadzić do depresji, zaburzeń odżywiania i innych problemów ze zdrowiem psychicznym.
Poważne zagrożenie, szczególnie dla młodych ludzi, stanowi też grupa przestępstw o charakterze seksualnym. W social mediach swoich ofiar wyszukują pedofile i oszuści matrymonialni. Popularnym ostatnio zjawiskiem jest nakłanianie do sextingu, czyli do przesyłania erotycznych treści. Użytkownicy portali społecznościowych mogą również natknąć się na nieodpowiednie dla siebie materiały, między innymi o charakterze seksualnym i przemocowym. Chcąc wiedzieć więcej na temat zagrożeń w internecie dla młodzieży, warto zajrzeć do artykułu na portalu MobileClick.
W mediach społecznościowych można spotkać się z tzw. fake newsami. Są to nieprawdziwe lub częściowo nieprawdziwe wiadomości, zazwyczaj o charakterze sensacyjnym, które mają wprowadzać w błąd odbiorców. Może się to wydawać błahym problemem, ale przekazywanie takich informacji może mieć na celu osiągnięcie na przykład korzyści politycznych lub finansowych. Niestety przytłoczeni ogromną liczbą komunikatów, coraz częściej mamy trudności z rozpoznaniem tych, które powinny budzić wątpliwości.
Realnym zagrożeniem są też wszelkie działania podejmowane przez przestępców internetowych. Ich celem jest uzyskanie dostępu do cudzych kont na portalach społecznościowych. Przejęcie takiego konta i kradzież tożsamości pozwalają prowadzić dalszą działalności przestępczą, nakierowaną na przykład na wyłudzanie pieniędzy lub propagowanie nieodpowiednich treści. Przydatne informacje o tym, jak postępować w przypadku włamania na profil w social mediach można znaleźć w artykule o tym, co zrobić, gdy ktoś włamie się na nasze konto na Facebooku.
Wymienione zagrożenia nie stanowią kompletnej listy, ale są to problemy, które najczęściej dotykają użytkowników mediów społecznościowych. Niestety wiele z nich ściągamy na siebie sami, przez nieświadomość lub niefrasobliwość narażając swoje bezpieczeństwo. Jakich błędów nie popełniać korzystając z social mediów?
Błędy użytkowników mediów społecznościowych
Ogromna liczba użytkowników serwisów społecznościowych nie dba o bezpieczeństwo swoich kont. Przejawia się to między innymi poprzez stosowanie zbyt prostych haseł, korzystanie z jednego hasła do wielu portali, logowanie na konta za pośrednictwem niesprawdzonych urządzeń i sieci bezprzewodowych czy też brak uwierzytelniania dwuskładnikowego.
Użytkownicy social mediów szkodzą sobie również wtedy, gdy nie dbają o własną prywatność. Oznacza to zarówno przyjmowanie zaproszeń od nieznajomych, jak i publikowanie treści, które zawierają zbyt wiele prywatnych informacji. Ciesząc się z wyjazdu na urlop, dostarczamy przestępcom wiedzy na temat tego, gdzie, kiedy, z kim i na jak długo jedziemy, co jest niemal otwartym zaproszeniem dla włamywaczy, którzy z chęcią obrabują nasze domy. Podobnie dzieje się, gdy publikujemy materiały, które pozwalają ocenić nasz status majątkowy, układ domu i jego słabe punkty oraz miejsce zamieszkania. Wystarczy upublicznić charakterystyczny widok z okna, aby pomóc ustalić przestępcom, gdzie dokładnie mieszkamy. Zbyt wiele informacji o sobie możemy udzielić także w trakcie rozmowy z nieznajomym, poznanym na przykład na portalu randkowym. Wszystkie takie działania, z pozoru zupełnie niewinne i nieszkodliwe, mogą naruszyć nasze bezpieczeństwo zarówno w świecie wirtualnym, jak i realnym.
Media społecznościowe a dzieci
Hejt, kidnapping czy też sexting to zagrożenia szczególnie groźne dla dzieci i młodzieży. Młodzi ludzie są łatwowierni oraz podatni na wpływy i manipulacje, gdyż nie mają życiowego doświadczenia. Jednak warto mieć świadomość, że niebezpieczne są dla nich nie tylko działania z zewnątrz. Okazuje się, że takie niebezpieczeństwa mogą generować nawet sami rodzice i opiekunowie. Mówi się o takich zjawiskach jak sharenting, oversharenting i troll parenting. To bezrefleksyjne udostępnianie w social mediach informacji na temat dzieci, nadmierne dzielenie się szczegółami z ich życia, również intymnymi, a także publikowanie treści, które mogą kompromitować i upokarzać dziecko.
Upubliczniając zdjęcia dzieci, szczególnie nagich, dajemy zielone światło tym, którzy używają skradzionego wizerunku dziecka do fantazji o charakterze seksualnym lub przemocowym, co określa się jako cyfrowy kidnapping. Chwaląc się świadectwem szkolnym pociechy, dajemy przestępcom szczegółowe informacje na temat tego, w jakim wieku jest dziecko, gdzie się uczy, do której klasy chodzi itd. Dyskutując na grupach parentingowych o problemach pociechy, gdzie tylko pozornie jesteśmy anonimowi, dajemy jego rówieśnikom gotowy pretekst do nękania w szkole. Czy naprawdę obcy ludzie muszą wiedzieć, że córka ma nadmierne owłosienie na brzuchu, a syn problemy z kolegami w szkole czy cerą? Nie lepiej skonsultować swoje obawy z odpowiednim specjalistą? Tym bardziej że wszystko, co publikujemy, zostawia cyfrowy ślad i nigdy na dobre nie znika z sieci.
Kolejnym zagrożeniem, przede wszystkim dla młodych ludzi korzystających z social mediów, a także całego internetu, jest uzależnienie od wirtualnego świata. Osoby uzależnione wycofują się z życia społecznego, zaczynają izolować się od otoczenia, odczuwają przeciążenie informacyjne, zaniedbują obowiązki szkolne lub zawodowe i na inne sposoby szkodzą swojemu zdrowiu psychicznemu oraz fizycznemu.
Bezpieczeństwo na portalach społecznościowych – ogólne zasady
Bezpieczeństwo w social mediach zagwarantujemy sobie poprzez:
- zabezpieczenie dostępu do kont w serwisach społecznościowych, poprzez silne i unikalne hasła oraz zastosowanie uwierzytelniania dwuskładnikowego, gdyż w ten sposób ochronimy profile przed niepożądanym dostępem osób trzecich;
- publikowanie treści w sposób odpowiedzialny z zachowaniem zdrowego rozsądku i udzielanie minimum informacji;
- zachowanie dyskrecji w odniesieniu do własnych planów;
- ograniczenie widoczności zamieszczonych treści, dzięki ustawieniom prywatności dostępnych w social mediach;
- pobranie VPN, który zapewni nowy adres IP i zaszyfruje ruch;
- dodawanie do znajomych osób, które rzeczywiście znamy;
- zachowanie czujności, uważne zapoznawanie się z otrzymanymi informacjami i weryfikowanie ich prawdziwości;
- chronienie godności osobistej, prywatności i szacunku dzieci, a także osób trzecich;
- edukację najmłodszych użytkowników mediów społecznościowych na temat bezpiecznego korzystania z internetu;
- samokontrolę w zakresie aktywności w mediach społecznościowych, tak aby była ona ograniczona w czasie, celowa i świadoma.
Social media nie są ani dobre, ani złe. Serwisy te stwarzają jedynie przestrzeń, w której spotykają się ludzie mający różne intencje. Wprowadzając powyższe zasady, możemy zabezpieczyć się przed zagrożeniami i skupić się na pozytywach, które niesie obecność w mediach społecznościowych.
Artykuł przygotowany we współpracy z ExpressVPN