źródło: shutterstock.com

Choć internet jest z nami nie od dziś, to wciąż mamy tendencję do lekceważenia kwestii bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni. Tymczasem oszuści nie śpią i wykorzystują wszystkie sposoby, by osiągnąć swoje cele. Jednym z nich jest pozyskanie naszych danych osobowych. Jak się obronić przed takim procederem?

Kradzież tożsamości – czym jest i jakie niesie konsekwencje dla okradzionego?

Nie możemy skutecznie chronić swoich danych osobowych, nie zdając sobie sprawy, w jaki sposób i w ogóle, po co złodzieje je kradną. Zatem zacznijmy od tego, by wyjaśnić, czym właściwie jest kradzież tożsamości. Najprościej mówiąc, jest to bezprawne wejście w posiadanie danych osobowych innej osoby i wykorzystanie ich wbrew jej woli. Innymi słowy, przestępca podszywa się pod inną osobę, najczęściej w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Kiedy może dojść do pozyskania danych osobowych w celach przestępczych? Najczęściej spotykanym zjawiskiem jest obecnie kradzież danych osobowych w internecie. Wszystko dlatego, że sieć otwiera przed cyberprzestępcami ogromne możliwości, a do tego jej użytkownicy przeważnie nie zachowują czujności, gdyż nie myślą o potencjalnym zagrożeniu. Wystarczy wypełnić podejrzany formularz, wysłać CV na fałszywe ogłoszenie o pracę albo próbować dokonać transakcji w niesprawdzonym e-sklepie, aby oszuści pozyskali nasze, często bardzo szczegółowe, dane osobowe.

Kradzież danych osobowych umożliwia nie tylko wyłudzenie kredytów lub pożyczek, ale też podejmowanie wielu innych działań o charakterze przestępczym. Wśród nich może być kradzież wypożyczonego na nielegalnie pozyskane dane samochodu, sprzętu lub innych przedmiotów, pranie brudnych pieniędzy, kradzież wyposażenia w wynajętym na dane ofiary pokoju hotelowym lub mieszkaniu czy też dokonywanie różnego rodzaju zakupów, przede wszystkim przez internet, na koszt ofiary kradzieży tożsamości. Inne pomysły na wykorzystanie skradzionych danych osobowych to szerzenie z ich pomocą mowy nienawiści w internecie, prowadzenie fałszywej działalności biznesowej w imieniu okradzionego, zawieranie umów z operatorami telefonii komórkowej, przyjmowanie mandatów na cudzy rachunek i wiele innych. W wielu przypadkach okradziony dowiaduje się o procederze dopiero wtedy, gdy do jego drzwi zapuka komornik lub policja, co oznacza dla niego zupełnie niepotrzebne kłopoty. Dlatego warto wiedzieć, jak się chronić przed kradzieżą danych osobowych.

źródło: unsplash.com

Kradzież danych osobowych w internecie w praktyce

Jak większość z nas wyobraża sobie cyberprzestępców? Zapewne jako niezwykle zdolnych hakerów, którzy nocami piszą szalenie skomplikowane kody, mające umożliwić im włamanie się do systemów komputerowych swoich ofiar. Jest w tym część prawdy, ale rzeczywistość wygląda dużo bardziej prozaicznie. Zdecydowana większość przestępców internetowych wykorzystuje nie błędy systemowe, lecz błędy ludzkie. Systematycznie aktualizowane oprogramowanie i nowoczesne programy antywirusowe radzą sobie z większością zagrożeń i eliminują ewentualne błędy. Komputery i urządzenia mobilne, z których korzystamy mogą więc być skutecznie zabezpieczone. Nic jednak nie jest w stanie zabezpieczyć nas samych przed błędami, które możemy popełnić i w wyniku których przestępcy wejdą w posiadanie naszych danych osobowych. Jedynym rozwiązaniem jest zwiększanie świadomości na temat sposobów działań przestępców internetowych i wdrażanie metod, które zmniejszą ryzyko przekazania danych osobowych osobom niepożądanym.

Kradzież danych osobowych w internecie bardzo często odbywa się poprzez phishing, czyli metodę oszustwa, w ramach której przestępca podszywa się pod inną osobę lub instytucję w celu wyłudzenia poufnych informacji, zainfekowania sprzętu szkodliwym oprogramowaniem albo w celu nakłonienia ofiary do podjęcia oczekiwanych przez niego działań. Nieświadomi zagrożenia, ale też niewyspani, zmęczeni, zestresowani, funkcjonujący w pośpiechu, jesteśmy podatni na to, by odpisać na fałszywą wiadomość bez sprawdzania, kto jest jej nadawcą, by kliknąć podejrzany link, by wypełnić ankietę na nieznanej stronie itd.

Innym sposobem na kradzież danych osobowych jest skrupulatne zbieranie informacji, które użytkownicy internetu niefrasobliwie udostępniają publicznie. Większość z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, jak często publikuje zdjęcia pozwalające ustalić miejsce zamieszkania, adres zakładu pracy lub szkoły, jak co krok udostępnia swoją lokalizację albo przekazuje do wiadomości publicznej numery telefonów, kont bankowych, daty urodzenia i wiele innych danych. Takie działania to właściwie dobrowolne przekazywanie ważnych informacji przestępcom.

Narazić się na kradzież danych osobowych możemy także wtedy, gdy nieodpowiednio zabezpieczamy własne konta, z których na co dzień korzystamy w internecie. Mamy tu na myśli zarówno konta bankowe, jak i pocztę elektroniczną, konta w sklepach internetowych, a nawet konta w mediach społecznościowych. Cyberprzestępca, który dostanie się na przykład do naszego komunikatora internetowego, zyskuje nieograniczony dostęp zarówno do prywatnej korespondencji, jak i możliwość wyłudzenia danych bądź pieniędzy od naszych znajomych, nie można więc tego bagatelizować.

źródło: unsplash.com

Jak się chronić przed kradzieżą danych osobowych?

Chcąc skutecznie zabezpieczyć dane osobowe, z jednej strony musimy dbać o sprzęt, który używamy, przede wszystkim poprzez dokonywanie aktualizacji oprogramowania i korzystanie ze sprawdzonych programów antywirusowych. Z drugiej strony musimy zadbać o prawidłowy sposób korzystania z internetu. Stosowanie silnych i unikalnych haseł, zachowanie ostrożności przy publikowaniu wszelkiego rodzaju treści czy też uważne weryfikowanie otrzymywanych wiadomości to absolutna podstawa. Ponadto nie przekazujmy nieznajomym swoich danych osobowych, nie klikajmy podejrzanych linków i nie ściągajmy załączników, programów lub aplikacji z niesprawdzonych źródeł, a także nie wchodźmy na dziwne strony internetowe. Dobrą praktyką jest też unikanie publicznych sieci Wi-Fi. Nie zapominajmy również o edukowaniu bliskich, w tym dzieci, które mają mniejsze doświadczenie życiowe i tym samym są bardziej podane na manipulacje.

Zgłoszenie kradzieży danych osobowych

Jeśli mimo zachowania ostrożności staniemy się ofiarą przestępstwa internetowego albo zauważymy działania, które wskazują na zamiar popełnienia przestępstwa, to pamiętajmy, że kradzież danych osobowych zawsze warto zgłaszać. Jak to zrobić? Zgłoszenie kradzieży danych osobowych, jak i inne incydenty naruszenia cyberbezpieczeństwa można dokonać na stronie CERT Polska, czyli zespołowi powołanemu do reagowania na zdarzenia naruszające bezpieczeństwo w sieci. Zawsze mamy też możliwość zgłoszenia się na policję. Nie zapominajmy również, że niekiedy o incydencie warto powiadomić bank, operatora telekomunikacyjnego lub inne instytucje, które mogą zabezpieczyć nas przed skutkami utraty danych osobowych.