Już w dniach 19-20 kwietnia 2018, na Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie odbędzie się konferencja “Cyberpsychologia. Nowe perspektywy badania mediów i ich użytkowników” organizowana przez Ośrodek Badań nad Mediami. Wydarzenie jest skierowane do badaczy, którzy naukowo i praktycznie zajmują się związkami psychologii i mediów.

Czym jest cyberpsychologia?

Cyberpsychologia (cybernetyczna psychologia) to relatywnie nowy obszar badań dotyczący związków człowieka i technologii ujmowanych w perspektywie psychologicznej. Można przyjąć, iż wyłoniła się ona z subdysycypliny  psychologii, jaką jest psychologia mediów i komunikowania lub też stanowi specyficzny jej obszar związany z internetem, rzeczywistością wirtualną (RV), rzeczywistością rozszerzoną (AR), badaniami na doświadczeniem użytkownika (users experience),  sztuczną inteligencją, komunikacją człowiek-komputer, człowiek-awatar, człowiek-robot, immersją, teleobecnością, doświadczaniem 3D oraz wpływem cyfrowych reprezentacji ludzi i środowiska na rzeczywiste postawy i zachowania społeczne.

Wraz z dynamicznym rozwojem nowych technologii, opartych na interaktywności, wirtualności, sieciowości, cyfrowości, hipertekstualności, konwergencji i komunikacji online w czasie rzeczywistym – nastąpiła również specjalizacja w obrębie cyberpsychologii, głównie z uwagi na pięć głównych kryteriów:

a) typ medium: stąd wyróżniamy psychologię Internetu, psychologię gier wideo, psychologie wirtualnej rzeczywistości;

b) problem/zagadnienie: users experience, cyberprzemoc, patologiczne użytkowanie nowych technologii, sztuczna intelegencja, multiplikacja tożsamości online;

c) strategia użytkowania medium: immersja, teleobecność, networking, komunikacja wirtualna; etc.

d) zastosowania: poradnictwo internetowe, diagnoza i terapia psychologiczna, grupy wsparcia w internecie; e-learning i nauczanie na odległość, wpływ procesów digitalizacji danych, cyfrowych repozytoriów informacji oraz e-usług na życie współczesnego człowieka;

e) meta-poziom: postawy społeczne i zachowania wobec nowych technologii: cyberwykluczenie (przyczyny i skutki psychologiczne), cyberfobie, etc.

Przykładowe zjawiska i omawiane obszary

Z uwagi na związki cyberpsychologii z innymi subdysycyplinami psychologii można wskazać na następujące przykładowe zjawiska, o których opowiedzą prelegenci:

– psychologia rozwojowa: wpływ wysokich technologii na rozwój dziecka w aspekcie językowym, komunikacyjnym, poznawczym, emocjonalnym, społecznym; rola mediów cyfrowych w komunikacji międzygeneracyjnej;

– psychologia poznawcza: multitasking i efektywność w zakresie przetwarzania i zapamiętywania informacji;

– psychologia społeczna: wpływ technologii na procesy komunikacji społecznej, ekspresję emocji i uczuć, budowanie relacji; ze zjawisk niekorzystnych: agresja internetowa;

– psychologia kliniczna: rola nowych technologii w diagnostyce i terapii psychologicznej; poletiologiczne uwarunkowania patologicznego korzystania z mediów;

– psychologia zdrowia: profilaktyka zachowań regresywnych, ryzykownych i (auto)destrukcyjnych w cyberprzestrzeni;

– neuropsychologia: wpływ doświadczeń medialnych (przekazów wielokodowych, polimodalnych) na aktywację ośrodków mózgowych i szlaków neuronalnych;

– psychologia edukacji: znaczenie cyfrowych środowisk edukacyjnych dla rozwoju określonego typu umiejętności, kompetencji i wiedzy użytkowników, cyfrowe repozytoria wiedzy i informacji oraz ich rola w transferze idei oraz rozwoju osobowym jednostek;

– psychologia kulturowa: kulturowe uwarunkowania komunikacji medialnej oraz networkingu.

Tematyka konferencji

Miniaturyzacja, ekonomiczna dostępność nowych technologii oraz ich mobilność i kompatybilność z innymi mediami cyfrowymi, z kolei przyczyniają się do rozwoju charakterystycznych zjawisk, którym m.in. poświęcone zostanie wydarzenie. Należą do nich medialny ekshibicjonizm i voyeuryzm, cyberinwigilacja powiązana z cybeprzestępczością, cyberkontrolą oraz cybeseksualnością i cybererotyką, rozwój widoczności, transparentności medialnej, narcyzm, ideologii transformacji i kultury”selfie” (self-made man), a także społeczeństwo i społeczności zatomizowanych (disconneted society). Co ciekawe, planowana jest publikacja pokonferencyjna.