źródło: Przyjaciele Kawy

Artykuł Partnera

Gdyby zapytać statystycznego mieszkańca naszego kraju, bez czego nie byłby sobie w stanie wyobrazić swojej codziennej egzystencji, jednym z najczęściej pojawiających się produktów bez cienia wątpliwości byłaby kawa. Biorąc pod uwagę jej popularność, nie będzie to żadnym zaskoczeniem. Regularne spożywanie tego napoju deklaruje aż 80% dorosłych Polek i Polaków.

Kawa otacza nas wszędzie: pijemy ją w domu, pracy, na studiach, podczas długich podróży… To właśnie ten magiczny napar pozwala przetrwać najtrudniejsze poranki, dodaje nam energii w ciągu dnia, poprawia humor, czy wspomaga podczas nieprzespanych nocy, gdy gonią nas deadline’y. Kawa to nieodłączny element ludzkiej kultury. Rola, jaką odgrywa ona w społeczeństwie, wykracza poza zwykłą funkcję spożywczą. Kawa pozwala na przełamanie społecznych barier, towarzyszy nam przy zawiązywaniu nowych więzi społecznych i kultywowaniu relacji z tymi, którzy są z nami od dawna.

W tym kontekście naturalna ludzka ciekawość sama nasuwa więc pytanie: jak właściwie pije kawę polskie społeczeństwo? Odpowiedź na to pytanie bowiem daje obraz dużo głębszy – niż można by przypuszczać na pierwszy rzut oka – przez pryzmat kawy poznać możemy mechanizmy i zmiany społeczne, które zachodzą na naszych oczach.

Źródło: Przyjaciele Kawy

Co pijemy?

Zacząć można od postawienia prostego pytania: jaką kawę pijemy? Największą popularnością cieszy się niewątpliwie kawa mielona. To po nią najczęściej sięga aż 45% osób, natomiast wartość ta stale rośnie. Należy również zauważyć konotację, jaka występuje między nią a kawą rozpuszczalną, której spożycie w tym samym okresie (2012-2016) spadło aż o 11 punktów procentowych (!). W tym samym czasie spożycie kawy ziarnistej wzrosło aż o 4 punkty procentowe! Co to oznacza? Nie bez znaczenia jest tu z pewnością rosnąca świadomość konsumentów, dotycząca jakości produktu. Choć po zmianie ustroju gospodarczego i otwarciu na zachodnie rynki to właśnie rozpuszczalne mieszanki stanowiły synonim luksusu, dziś konsumenci postrzegają kawę ziarnistą i mieloną jako „naturalną”, zdrowszą, smaczniejszą. Co ciekawe, badania wskazują również, iż najwyższy wzrost w spożyciu odnotowała właśnie kawa ziarnista (wzrosła aż o 42%). Niejako koreluje to z pojawieniem się w Polsce zjawiska znanego jako „trzecia fala kawy”, a więc aktywnego szerzenia świadomości na temat jakości i pochodzenia ziaren, sposobów parzenia i smaku przez branżę kawową. Konotacyjny wpływ mogą też mieć ekspresy do kawy, wymagające przecież użycia kawy ziarnistej.

Pojawiać się zaczęły lokalne palarnie, dla których podstawowymi wartościami stały się transparentność i wysoka jakość. Wpływ małych palarni na rynek kawowy można zaobserwować gołym okiem, przeglądając sklepowe półki. Jeszcze kilka lat temu nie sposób było wyczytać z paczki kawy więcej niż informacji o pochodzeniu ziaren, ewentualnie stopniu wypalenia. Dziś nawet największe kawowe korporacje umieszczają na opakowaniach informacje tak szczegółowe, jak sposób obróbki. Wpływ „kawowej rewolucji”, jaka dokonała się pod wpływem „trzeciej fali”, można więc zaobserwować naocznie. Ponieważ właśnie smak uważany jest za kluczowy czynnik przy wyborze konkretnej marki, tok rozumowania jest prosty. Wyższa transparentność jest wyrazem wyższej jakości ziaren, co przekłada się na lepszy smak.

Źródło: Przyjaciele Kawy

Jakie metody preferujemy?

Mówiąc o metodach parzenia, ciekawym może się okazać przyjrzenie, jak napar parzą Polki i Polacy. Najpopularniejszą metodą pozostaje w sposób nieprzerwany słynna „parzucha”, zwana też kawą „po turecku” (co jest błędem, ponieważ kawa po turecku przygotowywana jest w tygielku). W okresie pandemii, mimo niesprzyjających warunków wzrosła również popularność ekspresów ciśnieniowych do kawy, a Polska stała się jednym z największych rynków tego typu urządzeń. Szczególny wzrost zanotowały automatyczne ekspresy do kawy – jak widać, coraz więcej osób chce samemu poczuć się jak home bariści w swoim domowym zaciszu. Warto również podzielić się faktem do dumy – jeśli chodzi o ekspresy do kawy, stanowimy czwarty największy rynek w Europie. Pod tym względem jesteśmy wyżej nawet od koneserów kawowych – Włochów.

Co ciekawe, w tym samym okresie spadła sprzedaż kapsułek do ekspresów. Preferencje dotyczące metod parzenia to kolejny obszar, w którym niezbędne są dalsze, szeroko zakrojone badania. Szczególnie interesującym mogłoby okazać się zbadanie świadomości konsumenckiej dotyczącej alternatywnych metod parzenia kawy, które w widoczny sposób zyskują ostatnimi czasy na rozpoznawalności – możemy trafić na nie nawet w sieciowych kawiarniach. 

Źródło: Przyjaciele Kawy

Jaka marka jest najlepsza i dlaczego… żadna?

Jakie marki preferujemy? W internetowych dyskusjach często pojawia się pytanie: która kawa z marketu jest najlepsza? Cóż, odpowiedź jest nieco złożona: najlepsza jest taka kawa, która zwyczajnie smakuje nam najbardziej. Preferencje są bowiem różne i to, co jedna osoba uzna za najsmaczniejsze, wcale nie musi automatycznie stawać się ulubioną marką innych. Właściwie postawione pytanie brzmiałoby natomiast: jakie kawy z marketu są najczęściej preferowane. Tu także odpowiedź jest złożona, bowiem brakuje systematycznych analiz (wiemy na przykład, iż pandemia drastycznie zmieniła rynek kawowy, jednak nie wiemy jeszcze dokładnie w jaki sposób). Posiadamy jednak dane, którymi możemy się kierować. Dzięki nim dowiadujemy się, chociażby, iż najpopularniejsze marki to Jacobs Kronung, jak i znane Tchibo, a także Prima. Jednak preferencje nie zawsze stanowią jedyny czynnik decydujący o wyborze. Przykład możemy znaleźć w jednym z badań: „Zaskakujące jest również to, że 40% respondentów kupuje kawę mieloną marki Astra, mimo że nie jest to ich marka ulubiona – być może czynnikiem decydującym o wyborze tej kawy jest jej niższa cena”. 

Niestety, wciąż trudno przeprowadzić analizę dotyczącą małych palarni. Segment kawy specialty, a więc tej cenionej najwyżej w świecie kawowych specjalistów nie jest jeszcze gruntownie przebadany w naszym kraju. Przewiduje się jednak, iż wraz z gwałtownym wzrostem demograficznym, który możemy aktualnie obserwować, a także liczebnym powiększaniem się tak zwanej „klasy średniej” (abstrahując od faktu, iż pojęcie to jest dość mgliste i niedefiniowalne) rynek kawowy ze względu na wysoką konkurencyjność będzie przechodził istotne zmiany, kierując się w stronę palarni rzemieślniczych, oferujących swoim klientom nowe, zaskakujące produkty i innowacyjne metody parzenia. Już dziś przewiduje się, iż polski rynek stanowi podatny grunt dla tego typu projektów. Na terenie naszego kraju działają aż 183 palarnie i kawiarnie specialty, stale rośnie także rynek ziaren organicznych i certyfikowanych przez organizacje takie jak Fairtrade.

Źródło: Przyjaciele Kawy

Podsumowanie

Jak udało nam się wykazać, preferencje kawowe Polek i Polaków zmieniają się gwałtownie w czasie i wyraźnie pokrywają się z tendencją, jaką wyznaczyła „trzecia fala kawy”. Nasi rodacy odchodzą od kaw rozpuszczalnych na rzecz wyższych jakościowo kaw mielonych i ziarnistych, w których cenią sobie przede wszystkim smak. Choć warunki ekonomiczne nadal pełnią istotną rolę w kwestii wyborów konsumenckich, gwałtowny rozwój „klasy średniej” może wymusić na firmach funkcjonujących w branży przejście w kierunku kawy craftowej i innowacyjności, co podwyższy ich konkurencyjność. Choć posiadane przez nas dane dotyczące sektora kawy specialty są dość szczątkowe (jest to zapewne pochodna faktu, iż stanowi ona według szacunków zaledwie 1% rynku), udało nam się zademonstrować, iż nasz kraj stanowi dobrą przestrzeń do rozwoju dla tego typu inicjatyw. Kawowe trendy wymagają dalszej obserwacji, która pozwoli na uzyskanie pełniejszego obrazu rynku i konsumentów – a teoria jest podstawą praktyki dalszego, owocnego rozwoju naszej branży.

Bibliografia: 

1. Maciejewski G., Mokrysz S., New trends in consumption on the coffee market, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 22 (71) 2019, online: https://pefim.sggw.pl/article/view/1561/1149.
2. The Polish market potential for coffee, CBIMinistry of Foreign Affairs, online: https://www.cbi.eu/market-information/coffee/poland/market-potential.
3. Badanie GfK: Dlaczego kupujemy ekspresy?, online: https://www.gfk.com/hubfs/Landing_Pages_PDF/Poland/2020/EU_PL_202012_Whitepaper_Dlaczego_kupujemy_ekspresy.pdf?utm_referrer=https%3A%2F%2Fwww.gfk.com%2Fpl%2Finsighty%2Fpolski-rynek-kawy-rosnie-nawet-w-czasie-pandemii.
4. Lenart B., Sikora T., Preferencje konsumenckie kawy w aspekcie jej jakości, online: https://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/2017/12/10_Lenart.pdf.
5. Mokrysz S., Preferencje konsumentów wobec rodzajów kawy oraz marek kawy mielonej dostępnych na polskim rynku, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Nr 330 2017.

Artykuł Partnera