W ramach pierwszego z nich możemy szukać w różnych informacjach wyłącznie takich faktów, które potwierdzą określoną opinię, a nie zweryfikują ją. Często zdarza się, że gdy chcemy mieć rację, możemy za wszelką cenę dążyć do pozyskania takich danych i informacji, które będą do niej pasowały i ją poprą. Wówczas mamy do czynienia z efektem potwierdzenia. 

Możemy również czerpać informacje wyłącznie z mało różnorodnych źródeł, co nazywane jest efektem przywiązania. Często obserwujemy tylko doniesienia mediów, z których na co dzień czerpiemy wiedzę. Zamykamy się w bańce informacyjnej. A w zaistniałej sytuacji rekomenduje się także śledzenie komunikatów od Światowej Organizacji Zdrowia czy Głównego Inspektoratu Sanitarnego, które prowadzą komunikację w sieci i które niekoniecznie wcześniej były przez nas śledzone.

Istnieje także ryzyko błędnej oceny sytuacji spowodowane braniem pod uwagę jedynie wybranego aspektu i ignorowanie innych, co nazywane jest efektem skupienia. Oznacza to, że np. jeśli będziemy skupiali się wyłącznie na liczbie zgonów spowodowanych wirusem, nie będziemy dostrzegali informacji o wyzdrowieniach czy postępach prac nad szczepionką. Będzie się liczyło dla nas wyłącznie aktualizowanie swojej wiedzy na temat tego, ile jest ofiar. I wyłącznie na tej podstawie będziemy opierali swoje decyzje.

Odpowiedzialność

Słowo odpowiedzialność w ostatnich dniach pojawia się w ustach ważnych osób w naszym państwie i różnego typu organizacjach niezwykle często. I trudno się temu dziwić, bowiem zrozumienie tego, na ile każdy z nas jest odpowiedzialny za siebie i innych jest bardzo ważnym elementem przeciwdziałania. Odpowiedzialność tyczy się także mediów społecznościowych. W tym momencie, jeszcze bardziej iż dotychczas, ważne jest to, aby weryfikować informacje i mieć pewność, że to, co udostępniamy jest zgodne z prawdą.

Treści o chwytliwych tytułach rozprzestrzeniają się w mediach społecznościowych z prędkością światła. Nawet jeśli po chwili zostaną usunięte, dobrze wiemy, że internet nie zapomina. I trudno jest powstrzymać dalsze przekazywanie takich informacji. Dlatego, aby nie pogłębiać zjawiska paniki, które już występuje, niezbędne jest rozsądne i odpowiedzialne dzielenie się informacjami z innymi użytkownikami. Jedno bezmyślne kliknięcie może mieć ogromne skutki.

Nie mamy kontroli nad tym, co dzieje się z koronawirusem. Ale mamy kontrolę nad tym, co publikujemy w sieci.

Działania serwisów społecznościowych

Światowi giganci także dokładają wszelkich starań, aby kontrolować to, co pojawia się na ich platformach. Oto podsumowanie tego, co między innymi dotychczas wprowadzono w serwisach.

Facebook

• Zakaz reklam maseczek ochronnych. Jak pisaliśmy wczoraj, wielu producentów i dystrybutorów maseczek w odpowiedzi na ogromne zapotrzebowanie na te produkty, zdecydowało się na podwyższenie ich cen. W trosce o dobro użytkowników i zapobieganie ich brakom dla funkcjonariuszy medycznych czy osób już zarażonych, którym są one zdecydowanie bardziej potrzebne, zdecydowano się powstrzymać tego typu działania.
• Współpraca z organizacjami takimi jak WHO, CDC, UNICEF. Światowa Organizacja Zdrowia może bezpłatnie uruchamiać reklamy w serwisie. Chcąc wyszukać informacje na temat koronawirusa na Facebooku, zobaczymy komunikat sugerujący przejście na stronę WHO, czyli rzetelnego źródła.

• Monitoring sytuacji i usuwanie fałszywych informacji. Usuwane są wszelkie treści oflagowane przez światowe organizacje oraz wszelkie materiały reklamowe, które próbują wykorzystać sytuację na przykład twierdząc, że ich produkt może wyleczyć chorobę.

Instagram

• Sprawdzanie postów przez organizacje weryfikujące informacje. Treści mogące wprowadzać nas w błąd są przekazywane do partnerów, którzy upewniają się, że nie prezentują one nieprawdziwych treści.
• Blokada i ograniczenie hashtagów używanych do rozpowszechniania błędnych informacji. Instagram, podobnie jak Facebook, kieruje nas do stron organizacji, które dostarczają rzetelnych danych i wskazówek

• Banowanie reklam wykorzystujących sytuację. Wszelkie kampanie promujące produkty dotyczące wirusa i żerujące na niepokoju ludzi są blokowane.

Twitter

• Monitoring serwisu. Twitter zapewnia, że konsekwentnie śledzi rozmowy w serwisie. Śledzone są także słowa kluczowe, również z typowymi błędami ortograficznymi.
• Zabezpieczenie reklam. Twitter promuje ideę #AdsForGood i powstrzymuje wszelkie próby reklamodawców dotyczące wykorzystania epidemii COVID-19 w celu kierowania nieodpowiednich reklam. Jak wspomniano, podmioty rządowe, które chcą rozpowszechniać informacje na temat zdrowia publicznego, będą mogły to robić. W serwisie zabroniono jednak reklam wszystkich masek medycznych ze względu na silną korelację z koronawirusem i przypadki zawyżania ich cen na całym świecie.
• Współpraca z odpowiednimi organizacjami. Przedstawiciele Twittera deklarują współpracę z organizacjami, które obalają plotki i mity związane z wirusem. Na przykład w Hiszpanii jest są to organizacje, które koncentrują się na łagodzeniu wpływu dezinformacji na dyskurs publiczny poprzez techniki sprawdzania faktów i dziennikarstwa danych. W Azji podjęto współpracę z tajwańskim centrum kontroli faktów, które korzysta z Twittera, aby łączyć się z kontrolerami faktów IFCN na całym świecie za pośrednictwem #CoronavirusFacts. W Polsce rekomenduje się obserwowanie komunikatów Ministerstwa Zdrowia.

TikTok

• WHO na TikToku. Światowa Organizacja Zdrowia dołączyła do społeczności TikToka (@who), aby przekazywać instrukcje i rzetelne informacje. Biorąc pod uwagę popularność aplikacji wśród pokolenia Z, zdecydowano, że będzie to dobry kanał dotarcia do przedstawicieli młodszych pokoleń. Dotychczas opublikowano m.in. wideo dotyczące zapobiegania COVID-19, rozprzestrzeniania się wirusa oraz stosowania masek na twarz. Ten ostatni obejrzano już ponad 40 milionów razy.
  

  @whoWhen & how should masks be worn in order to protect against the new ##coronavirus ?♬ original sound – who

Jak widać nikt nie pozostaje bezczynny w obliczu sytuacji, z jaką się zmagamy. Istotne jest jednak to, aby każdy z nas sam zadbał o siebie możliwie najlepiej. Dotyczy to zarówno ochrony naszego ciała wedle wytycznych WHO, jak i umysłu. Media społecznościowe są i przez najbliższy czas z pewnością będą dla wielu z nas oknem na świat. Jeśli pracujemy zdalnie lub przebywamy w domu, wygospodarujmy chwilę na to, aby uporządkować to, czym i kim otaczamy się w serwisach społecznościowych. Trudno nawoływać do całkowitego porzucenia Facebooka czy Twittera jako źródła informacji, dlatego po prostu zadbajmy o to, aby nie generować niepotrzebnego stresu i nie pogłębiać paniki. 

Wszyscy, którzy mogą mieć realny wpływ na tą sytuację, z pewnością dokładają wszelkich starań, aby znaleźć z niej wyjście. My zaś, jako użytkownicy internetu, możemy zadbać o to, aby sztucznie nie napędzać strachu i abyśmy sami nawzajem nie wyrządzali sobie krzywdy.

Profile prezentujące rzetelne informacje, które warto obserwować w social media:

• World Health Organisation (WHO) – Facebook, Twitter, Instagram, TikTok
• Główny Inspektorat Sanitarny –  Facebook, Twitter, Instagram
• Ministerstwo Zdrowia – Facebook, Twitter
• Konflikty i Katastrofy Światowe – Facebook, Twitter, Instagram
• Adam Jesionkiewicz – Medium